Każda macica naturalnie wyściełana jest błoną śluzową, zwaną endometrium. To właśnie na endometrium osiada zarodek, no i to właśnie endometrium co miesiąc pogrubia się i łuszczy, tym samym powodując miesiączkę.
U minimum co dziesiątej osoby tkanka taka sama jak endometrium z macicy pojawia się również poza nią, na innych narządach, to jest na przykład jajnikach, jajowodach, otrzewnej, jelitach, pęcherzu moczowym, czasem jeszcze dalej. Tym właśnie jest endometrioza.
Nadprogramowa tkanka, zupełnie jak endometrium w macicy, każdego miesiąca reaguje na związane z cyklem miesiączkowym hormony, a to oznacza, że co miesiąc dochodzi do jej pogrubienia, a potem łuszczenia i krwawienia. Upraszczając, fragmenty błony śluzowej na innych narządach „mają miesiączkę”, zachowując się jak „oryginalna” błona śluzowa we wnętrzu macicy.
To niestety prowadzi w konsekwencji do powstawania stanów zapalnych, zrostów, blizn oraz torbieli, tzw. endometrialnych. Wszystkie wymienione zwykle powodują silny ból oraz szereg innych objawów – u większości osób z endometriozą miesiączki są bardzo trudne, nawet wyłączające z życia codziennego.
Aga Szuścik o endometriozie
Krótki filmik Agi Szuścik, w którym opowie Ci o endometriozie. Aby odblokować dostęp do całego wideo, wykup dostęp do rozszerzonej wersji Analizy Dobrostanu Intymnego.
Odblokuj cały materiał
Jakie są najczęstsze objawy?
Co może wskazywać na endometriozę?
nasilone krwawienie miesiączkowe
silny ból w trakcie miesiączki, który często uniemożliwia normalne funkcjonowanie
ból miesiączkowy może różnić się między miesiączkami
ból krzyża, promieniujący do nogi (trochę jak rwa kulszowa)
naprzemienne biegunki i zaparcia, występujące tuż przed i w trakcie miesiączki
plamienia między miesiączkami
powtarzające się bóle brzucha, niezależnie od miesiączki
ból w trakcie seksu (jeżeli dochodzi do penetracji waginalnej)
ból podczas oddawania moczu i/lub bolesne parcie na pęcherz
wystąpienie krwi w moczu
częste oddawanie moczu i/lub częste parcie na pęcherz (jeśli występuje u Ciebie, może być związane również z infekcją dróg moczowych)
silny ból w obrębie miednicy (w dolnej części brzucha) podczas wypróżniania
problemy z zajściem i/lub utrzymaniem ciąży
WAŻNE: Oczywiście nie każda osoba z endometriozą doświadcza wszystkich wymienionych (lub nawet jakichkolwiek) objawów, a nasilenie może się znacznie różnić.
Jak diagnozować i leczyć?
Diagnoza
W przypadku podejrzenia endometriozy pierwszym krokiem diagnostycznym zawsze powinna być wizyta ginekologiczna, koniecznie u kogoś, kto zna się na endometriozie.
Dobry specjalista wiele będzie wiedział już po rzetelnym wywiadzie oraz zrobionym podczas wizyty badaniu USG. Potwierdzenie diagnozy nierzadko jednak dodatkowo wymaga rezonansu magnetycznego, koniecznie opisanego przez kogoś, kto zna się na rzeczy.
Leczenie
Ze względu na uciążliwe objawy, endometrioza często ma znaczący wpływ na jakość życia: zdrowie fizyczne i psychiczne, szeroko rozumianą codzienność, planowanie ciąży. Endometriozę zawsze należy leczyć!
Leczenie obejmuje farmakoterapię, czyli branie leków oraz zabiegi chirurgiczne, a więc laparoskopowe (przez małe dziurki w brzuchu) usuwanie ognisk endometriozy. Nie każda osoba z endometriozą musi być operowana, natomiast jeśli istnieją wskazania, operację należy wykonać. Przy endometriozie głęboko naciekającej np. przewód pokarmowy lub pęcherz moczowy, to kluczowa i często jedyna droga! Takie operacje powinny być przeprowadzane przez wykwalifikowanych specjalistów i specjalistki w tej dziedzinie, w wielospecjalistycznych zespołach, w przystosowanych do tego placówkach.
Pomóc może również troska o styl życia: wprowadzenie odpowiedniej diety, omówiona ze specjalistą suplementacja, regularna aktywność fizyczna, psychoterapia. Endometrioza to choroba przewlekła – nie da się jej całkowicie wyleczyć – ale można działać, by żyć w komforcie i cieszyć się zdrowiem.
Przyczyna
Dokładne przyczyny powstawania endometriozy nie są jeszcze w pełni zrozumiałe. Istnieje kilka teorii: o krążących po ciele komórkach macierzystych, o podróżowaniu komórek endometrium z krwią i limfą, o samodzielnym tworzeniu ognisk przez narządy. Wiemy jednak na pewno, że naukowego sensu nie ma niestety dość popularna w internecie teoria wstecznego miesiączkowania, zgodnie z którą krew menstruacyjna, cofająca się przez jajowody, trafia do jamy brzusznej, gdzie komórki endometrium zaczynają się rozwijać.
Co ciekawe, dość ważną rolę odgrywa tu genetyka – endometrioza częściej występuje u kobiet, których krewne pierwszego stopnia też ją mają.
Pięć kroków dla Twojego zdrowia intymnego
Nie daj się zbić z tropu
Uwierz, że uciążliwe miesiączki to nie konieczność lub „taka uroda”. Okres absolutnie nie powinien utrudniać życia, powodować silnego bólu lub łączyć się z lękiem, czy nadążysz ze zmianą środków higienicznych.
Umów wizytę ginekologiczną
Umów się do kogoś, kto zna się na endometriozie. Niestety może to oznaczać podróż nieco dalej od Twojego miejsca zamieszkania lub wizytę prywatną (choć można też na NFZ). Zerknij na sekcję „Endometrioza” na Wielkiej Liście Ginekologów i Ginekolożek Agi Szuścik. Wcześniej nie rób żadnych badań na własną rękę.
Wprowadź dietę przeciwzapalną
Nie chodzi o to, by leczyć się dietą bądź suplementacją – leczenie zawsze powinien przeprowadzać specjalizujący się w endometriozie ginekolog lub ginekolożka. Warto jednak równolegle poczytać o diecie przeciwzapalnej – zdrowsze jedzenie i dobrana suplementacja, choć nie zastąpią hormonoterapii lub operacji, bardzo Ci pomogą.
Sięgnij po wsparcie i pomoc psychologiczną
Choć w przypadku endometriozy i adenomiozy diagnoza jest zwykle dużą ulgą (bo zapala światełko po latach borykania się z uciążliwymi objawami), moment ten oznacza także start świadomego życia z chorobą. Konsultacja psychologiczna może znacząco Ci pomóc! Super są także fundacje, edukatorki, warsztaty, konferencje, a nawet wspólne wyjazdy dla osób z endometriozą.
Przemyśl swoje plany prokreacyjne
Endometrioza może pokrzyżować Twoje potencjalne plany prokreacyjne, lecz i na to są sposoby. Jeżeli pragniesz zajść w ciążę, przegadaj to ze swoim specjalistą od endometriozy – istnieje cały wachlarz dróg leczenia wynikającej z endometriozy niepłodności.
Nie ignoruj objawów! Bagatelizowanie symptomów może prowadzić do pogorszenia stanu zdrowia i komplikacji. Im wcześniej rozpoczniesz diagnostykę, tym skuteczniejsze może być leczenie. Warto zacząć już dziś od umówienia wizyty!
Ciekawostka
Lata diagnostyki
Osoby z endometriozą nierzadko bardzo długo szukają wyjaśnienia swoich niemożliwie bolesnych okresów – obecna średnia to aż 7 lat! Oby diagnostyka w tym zakresie była coraz lepsza i powszechniejsza!
"U minimum co dziesiątej osoby tkanka taka sama jak endometrium z macicy pojawia się również poza nią, na innych narządach, to jest na przykład jajnikach, jajowodach, otrzewnej, jelitach, pęcherzu moczowym, czasem jeszcze dalej. Tym właśnie jest endometrioza."
edukatorka
Aga Szuścik
25
%
więcej czasu kobiety spędzają w „złym stanie zdrowia" w porównaniu do mężczyzn*
*raport World Economic Forum & McKinsey Health Institute. (2024). Closing the women’s health gap: A $1 trillion opportunity to improve lives and economies
Luka w zdrowiu kobiet przekłada się na 75 milionów lat życia utraconych z powodu złego stanu zdrowia lub przedwczesnej śmierci każdego roku. Dlatego tak ważne jest, aby uwzględniać kobiety, badać kobiety, obejmować wszystkie kobiety w badaniach i działaniach na rzecz poprawy opieki oraz inwestować w kobiety na każdym etapie ich życia.
Część 2: Zadbaj o swój dobrostan
Jednorazy zakup, dostęp na zawsze. Sprawdź co znajdziesz w środku
