Niedobór estrogenów. Objawy niskiego poziomu estrogenów

Estrogeny to grupa hormonów płciowych, w których skład wchodzi estron, estriol i estradiol. Największą aktywność biologiczną z nich wszystkich wykazuje ten ostatni, który produkowany jest w jajniku. Stężenie estrogenów u kobiet jest zmienne w zależności od fazy cyklu miesiączkowego, jednak najwyższe stwierdza się między 12. a 14. dniem cyklu.

Estrogeny pełnią szereg ważnych zadań w kobiecym organizmie. Odpowiadają za rozwój żeńskich cech płciowych (piersi, narządy płciowe), regulują cykl miesiączkowy, płodność oraz prawidłowe funkcjonowanie macicy i błon śluzowych, odpowiadają za nawilżenie pochwy, wpływają na budowę ciała, utrzymują zdrowie kości (zapobiegają osteoporozie) i redystrybucję tkanki tłuszczowej.

Choć są hormonami żeńskimi, to występują również w męskim organizmie, choć w dużo mniejszym stężeniu. Wspomagają dojrzewanie plemników, a także regulują popęd płciowy.

Objawy niedoboru estrogenów wiążą się z zaburzeniami cyklu menstruacyjnego oraz z zaburzeniami cech płciowych. Wśród nich wyróżnia się:

• zaburzenia miesiączkowania, tj. nieregularne krwawienia lub całkowity zanik miesiączek,
• problemy z płodnością, 
• spadek libido,
• suchość pochwy,
• ból podczas stosunku,
• uderzenia gorąca,
• sucha skóra
• starzenie się skóry,
• pogorszenie kondycji włosów, 
• zmniejszenie gęstości kości (osteoporoza)
• wahania nastroju
• problemy z koncentracją,
• zmęczenie
• problemy ze snem
• przedwczesne lub opóźnione dojrzewanie,
• zanik trzeciorzędowych cech płciowych (biustu, damskiego owłosienia ciała, proporcji ciała).

Jedną z głównych przyczyn niskiego poziomu estrogenów w organizmie jest menopauza. U kobiet etap ten rozpoczyna się około 50 roku życia. Chociaż, tak  naprawdę poziom tych hormonów spada już w okresie perimenopauzalnym. (Jeśli pierwszy raz spotykasz się z tym określeniem - nic nie szkodzi! Całą wiedzę o tym zagadnieniu skondensowałyśmy w tym artykule.) Spadek estrogenów i progesteronu jest naturalny i wynika ze stopniowego wygaszania jajników. 

Do takiej sytuacji może dojść wcześniej. Przyczyną może być wówczas pierwotna niewydolność jajników, czyli przedwczesne wygasanie czynności jajników.

Niski poziom estrogenów może także wynikać z trybu życia. Nadmierny wysiłek fizyczny, znaczne niedobory masy ciała, używki, chroniczny stres, nieprawidłowa dieta - to tylko niektóre z czynników zwiększających ryzyko wystąpienia zbyt niskiego estrogenu.

Inną przyczyną niskiego poziomu estrogenów są choroby, takie jak PCOS (zespół policystycznych jajników), niedoczynność tarczycy, choroby przysadki mózgowej (niedoczynność przysadki mózgowej) czy zespoły genetyczne (np. Zespół Turnera) 

Choć nie jest to bezpośrednia przyczyna, to warto wspomnieć, że niski poziom estrogenów w organizmie kobiety możemy również powiązać z PMS. Zmiany w poziomach hormonów estrogenu i progesteronu mogą mieć istotny wpływ na wystąpienie objawów tej dolegliwości, a ich spadek w okresie przedmiesiączkowym może prowadzić do różnorodnych dolegliwości fizycznych i emocjonalnych. Jeśli męczą Cię dolegliwości PMS, sprawdź jak możesz sobie z nimi radzić).

Pierwszym sygnałem alarmującym do wykonania badania estrogenu są problemy z miesiączkowaniem, czyli występowanie nieregularnych krwawień lub całkowity zanik menstruacji. Pokrewnym tematem jest niepłodność - nawet jeśli cykle menstruacyjne występują regularnie, ale kobieta obserwuje u siebie niemożność zajścia w ciążę, wówczas należy wykonać to badanie. Opóźnione dojrzewanie również skłania do wykonania panelu badań hormonalnych, w tym estrogenów.

Dlaczego leczenie niedoboru estrogenów jest ważne?

Leczenie niedoboru estrogenów jest bardzo ważne, gdyż ich długotrwały niedobór wiąże się z poważnymi skutkami zdrowotnymi. Taki stan rzeczy może prowadzić do utraty gęstości kości, zwiększając ryzyko osteoporozy i złamań, na co szczególnie narażone są kobiety w okresie menopauzy. Niski poziom estrogenów może wpływać również na zwiększenie ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, gdyż estrogen odpowiada za utrzymanie prawidłowego stężenia cholesterolu we krwi. Mamy do czynienia również z aspektami estetycznymi - zmniejsza się elastyczność skóry, przyspiesza starzenie oraz wzrasta poziomu tkanki tłuszczowej, co wpływa na sylwetkę

Estrogeny to nie tylko fizyczność, ale również zdrowie psychiczne. Ich niedobór objawia się problemami z koncentracją, zmęczeniem oraz obniżeniem nastroju. Odpowiednio wczesne badanie pozwala wykryć nieprawidłowości w normach poziomu estradiolu u kobiet, a tym samym wdrożyć skuteczne leczenie. Należy również pamiętać, że problemem jest nie tylko niedobór tego hormonu, ale i jego nadmiar, dlatego warto zadbać o profilaktykę.

Leczenie

Leczenie zbyt niskiego poziomu estrogenów wiąże się zazwyczaj z hormonalną terapią zastępczą, o ile jest to możliwe. Czynnikami wykluczającymi możliwość zastosowania tej formy terapii są m.in. przebyty zawał serca lub udar oraz choroba zakrzepowo-zatorowa i  występowanie nowotworów hormonozależnych (piersi, macicy) lub krwawień z narządu rodnego o nieustalonej przyczynie.

W przypadku niedoboru estrogenów u kobiet po menopauzie (ale nie tylko!), u których objawy niedoborów są łagodne, zaleca się naturalne sposoby podnoszenia hormonu. Wówczas zaleca się stosowanie diety, zawierającej produkty bogate w fitoestrogeny, czyli organiczne związki roślinne wykazujące aktywność podobną do estrogenów. Choć może brzmieć to nieco egzotycznie, to nie ma się czym martwić - mowa tu o produktach spożywczych, które każda z nas doskonale zna: soja, rabarbar, granat, maliny, produkty zbożowe czereśnie, czosnek, truskawki czy daktyle oraz wyciąg z czerwonej koniczyny

W przypadku suchości pochwy pomocne są preparaty miejscowe z kwasem hialuronowym lub estrogenami.