Hormony rządzą naszym układem trawiennym
Zanim zaczniemy panikować, warto wiedzieć, że układ pokarmowy reaguje bardzo wrażliwie na zmiany hormonalne - zwłaszcza te, które towarzyszą cyklowi menstruacyjnemu. Tuż przed miesiączką i w jej trakcie, poziom hormonów - zwłaszcza progesteronu - drastycznie się zmienia. I to właśnie one są głównymi podejrzanymi w sprawie miesiączkowej biegunki.
W trakcie miesiączki uwalniane są substancje, tzw. prostaglandyny, które wywołują skurcze macicy, mające na celu wydalenie z jamy macicy krwi i resztek złuszczonego endometrium, ale mogą one także oddziaływać na jelita. W dużym stężeniu wpływają na pracę jelit, sprawiając, że pracują one intensywniej, co może prowadzić do luźniejszych stolców, a nawet typowej biegunki.
Warto zaznaczyć, że możemy doświadczać innych dolegliwości ze strony układu pokarmowego w trakcie okresu - mdłości, wzdęć czy nudności. Mogą one występować naprzemiennie w poszczególnych dniach lub cyklach, a mogą również w parach.
Czy to normalne?
Krótko mówiąc: tak. Biegunka w pierwszych dniach okresu to dość częsty objaw – statystyki mówią, że doświadcza jej nawet około 50%(1) menstruujących kobiet. To naturalna reakcja organizmu na burzę hormonalną. Czasem występuje razem z bólem brzucha i skurczami, co niestety potrafi skutecznie popsuć plany - zwłaszcza jeśli jesteś akurat w pracy, na uczelni albo na długo wyczekiwanym wyjeździe.
W większości przypadków objawy ustępują samoistnie po 1–2 dniach. Ale jeśli biegunka jest wyjątkowo uporczywa, prowadzi do odwodnienia lub trwa dłużej niż 3–4 dni, warto skonsultować się z lekarzem.
Biegunka jako jeden z objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS)
PMS może mieć wiele obliczy - od uczucia opuchlizny i zatrzymania wody w organizmie, po migrenowe bóle głowy. Wiele kobiet zmaga się również z problemami ze strony układu pokarmowego jeszcze przed menstruacją, właśnie jako jeden z objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego(2). Winne są znów zmiany hormonalne zachodzące w organizmie, które mogą przyspieszać perystaltykę jelit jeszcze zanim zacznie się krwawienie. Co ciekawe, u niektórych osób PMS może objawiać się na zmianę - raz zaparciem, raz biegunką.
Biegunka przed okresem i w trakcie. Kiedy się niepokoić?
Choć biegunka w czasie miesiączki zazwyczaj nie oznacza nic groźnego, są sytuacje, które powinny zwrócić Twoją uwagę:
- silne bóle brzucha połączone z uporczywą biegunką, które nie ustępują po miesiączce,
- widoczna krew w stolcu (nie mylić z krwią menstruacyjną),
- znaczne osłabienie lub odwodnienie, zwłaszcza jeśli nie jesteś w stanie przyjmować płynów,
- objawy pojawiające się cyklicznie i bardzo intensywnie - mogą sugerować np. endometriozę jelitową.
Jeśli biegunka podczas miesiączki wiąże się z wyżej wymienionymi dolegliwościami lub innymi, które negatywnie wpływają na Twoje funkcjonowanie – nie zwlekaj! Skonsultuj się ze specjalistą, który pokieruje diagnostyką.
Jak sobie pomóc?
Biegunka w trakcie miesiączki może być irytująca, ale są sposoby, żeby ją złagodzić i przejść przez te dni z większym komfortem:
Nawodnienie przede wszystkim
Biegunka przyczynia się do utraty wody i elektrolitów. W czasie miesiączki, kiedy organizm i tak jest już osłabiony, to może być spory problem. Pij dużo wody, najlepiej z dodatkiem elektrolitów (to np. izotoniki czy woda kokosowa).
Dieta lekkostrawna
Unikaj tłustych, ciężkostrawnych potraw, alkoholu, kofeiny i produktów z dużą ilością błonnika. Zamiast tego postaw na dietę lekkostrawną, w formie płynnej lub półpłynnej. To, co działa przy klasycznej biegunce, sprawdzi się i tutaj.
Zwolnij tempo
Nie zawsze mamy wpływ na to, ile mamy pracy, ale jeśli tylko możesz, postaraj się nieco zwolnić. Organizm sygnalizuje, że potrzebuje odpoczynku - warto go posłuchać.
Leki? Z rozwagą
Jeśli biegunka jest uciążliwa, możesz sięgnąć po leki przeciwbiegunkowe (np. z loperamidem), ale najlepiej po konsultacji z lekarzem. Niektóre osoby wolą naturalne rozwiązania - napar z mięty, suszone jagody czy czarna herbata mogą zadziałać łagodząco.
Biegunka czy może coś więcej?
Warto wspomnieć, że biegunka w czasie miesiączki bywa mylona z objawami innych schorzeń. Jednym z nich jest zespół jelita drażliwego (IBS), który u niektórych kobiet nasila się właśnie podczas okresu. Jeśli zauważasz, że problemy jelitowe towarzyszą Ci nie tylko podczas miesiączki, ale także w innych momentach cyklu – być może problem nie leży w wahaniu poziomu hormonów, a ma podłoże gastroenterologiczne.
Na koniec...
Biegunka podczas okresu nie należy do najprzyjemniejszych tematów, ale to nie znaczy, że należy milczeć na jej temat. Wiele z nas jej doświadcza i choć często jest „normalną” częścią cyklu miesiączkowego, warto wiedzieć na jej temat jak najwięcej, aby móc rozpoznać, kiedy coś zaczyna odbiegać od normy ze względu na choroby, np. stan zapalny jajników.
Jeśli czujesz, że Twój układ pokarmowy wariuje w tym samym rytmie co cykl hormonalny – nie jesteś sama. Obserwuj swój organizm, staraj się łagodzić objawy, wspierając go dietą i nawadnianiem, a gdy coś Cię niepokoi - zasięgnij opinii specjalisty. Bo komfort w czasie okresu to nie luksus, tylko Twoje prawo.
Źródła: