Torbiel na jajniku – co powinnaś o niej wiedzieć?

Skąd się biorą torbiele? Przyczyny powstawania

Torbiel, czyli cysta, to nic innego jak wypełniona płynem struktura, która tworzy się na jajniku. Brzmi tajemniczo, ale w większości przypadków to efekt naturalnych procesów zachodzących w organizmie – głównie związanych z cyklem menstruacyjnym.

Najczęściej mamy do czynienia z tzw. torbielą czynnościową. Powstaje ona wtedy, gdy pęcherzyk Graafa (ten, który odpowiada za uwolnienie komórki jajowej) nie pęka, tylko dalej rośnie, osiągając najczęściej maksymalnie 5 cm. Czasem tworzy się też po owulacji, jeśli miejsce po pękniętym pęcherzyku (ciałko żółte) nie zanika, tylko wypełnia się płynem. Torbiele mogą też występować pojedynczo lub mnogo i mieć charakter łagodnych lub złośliwych zmian.

Ale przyczyn może być więcej: zaburzenia hormonalne, endometrioza, zespół policystycznych jajników (PCOS), a w rzadszych przypadkach także nowotwory. Dlatego nie warto bagatelizować tematu, nawet jeśli objawy wydają się niewinne lub w ogóle ich nie ma.

Objawy torbieli jajnika – na co zwrócić uwagę?

Często torbiele nie dają objawów i wykrywane są zupełnie przypadkiem podczas rutynowego badania USG pacjentki. Ale zdarza się też, że dają o sobie znać. Jak? Poniżej lista najczęstszych sygnałów ostrzegawczych:

• ból w podbrzuszu, zwykle po jednej stronie (czyli tam, gdzie rośnie torbiel),
• uczucie pełności lub ciężaru w miednicy,
• dyskomfort w jamie brzusznej,
• nieregularne miesiączki lub ich całkowity zanik,
• plamienia między cyklami,
• ból podczas stosunku,
• częstsze oddawanie moczu (jeśli torbiel uciska pęcherz),
• nudności lub zawroty głowy – przy bardzo dużych torbielach lub ich pęknięciu.

Uwaga! Gwałtowny, silny ból w podbrzuszu, połączony z nudnościami czy omdleniami, może świadczyć o pęknięciu torbieli albo skręcie jajnika – to już sytuacja alarmowa, groźna dla zdrowia, wymagająca natychmiastowej pomocy medycznej.

Rodzaje torbieli jajnika

Nie każda torbiel wygląda i zachowuje się tak samo – w zależności od jej rodzaju, może zniknąć samoistnie, wymagać obserwacji lub usunięcia. Oto najczęściej występujące typy torbieli jajnika, o których warto wiedzieć:

• Torbiel prosta: Torbiel prosta to jedna z najłagodniejszych form, zazwyczaj wypełniona czystym płynem. Często nie daje żadnych objawów i potrafi zniknąć samoistnie po kilku tygodniach. Najczęściej występuje u kobiet w wieku rozrodczym i związana jest z normalnym cyklem miesiączkowym.
• Torbiel ciałka żółtego: Torbiel ciałka żółtego powstaje po owulacji, gdy pęcherzyk uwalniający komórkę jajową nie zanika, lecz wypełnia się płynem lub krwią. Zwykle również nie wymaga leczenia, ale może powodować lekkie dolegliwości bólowe.
• Torbiel krwotoczna: Torbiel krwotoczna to torbiel, w której doszło do krwawienia wewnątrz. Może powodować nagły ból po jednej stronie podbrzusza. W większości przypadków leczy się sama, ale warto ją obserwować, by uniknąć komplikacji.
• Torbiel skórzasta (torbiel dermoidalna): Torbiel skórzasta, zwana również potworniakiem, to ten rodzaj torbieli, który czasem wręcz wzbudza niedowierzanie. Może zawierać fragmenty skóry, włosów, a nawet paznokci – brzmi dziwnie, ale to efekt rozwoju z komórek zarodkowych. Zwykle nie znika samoistnie i wymaga chirurgicznego usunięcia.

Sprawdź: Podwiązanie jajowodów - aspekty prawne i zdrowotne

Diagnostyka, czyli jak to wygląda w praktyce?

Pierwszym krokiem powinna być oczywiście wizyta u ginekologa. Lekarz przeprowadzi wywiad, a potem najprawdopodobniej wykona badanie USG dopochwowe – to ono najczęściej pozwala wykryć torbiel i określić jej rozmiar, lokalizację oraz charakter.

Czasami, jeśli torbiel budzi wątpliwości (np. ma nieregularny kształt, przegrody czy jest bardzo duża), konieczne mogą być dodatkowe badania:

• oznaczenie poziomu markerów nowotworowych (np. CA-125),
• tomografia komputerowa (TK) lub rezonans magnetyczny (MRI),
• kontrolne badania USG co kilka tygodni, jeśli lekarz zdecyduje się na obserwację.

Pamiętaj, że sam fakt wykrycia torbieli nie oznacza od razu operacji. W wielu przypadkach wystarczy tylko obserwacja i regularne kontrole. Ale tę decyzję zawsze powinien podjąć lekarz.

Leczenie torbieli 

To, jak będzie wyglądać leczenie, zależy przede wszystkim od rodzaju torbieli, jej wielkości, lokalizacji oraz tego, czy wywołuje objawy. W wielu przypadkach lekarz zdecyduje o obserwacji – torbiele czynnościowe mają tendencję do samoistnego zanikania w ciągu kilku cykli.

Jeśli jednak torbiel nie znika, rośnie, powoduje ból lub wygląda podejrzanie, konieczne może być leczenie farmakologiczne, np. hormonalne albo zabieg chirurgiczny. Najczęściej przeprowadza się laparoskopię, która jest małoinwazyjna i pozwala szybko wrócić do codziennego życia.

Torbiel na jajniku a możliwość zajścia w ciążę

To jedno z najczęstszych pytań, jakie zadają sobie kobiety po usłyszeniu diagnozy: Czy torbiel na jajniku oznacza, że nie zajdę w ciążę?”. Odpowiedź brzmi: to zależy od rodzaju i wielkości torbieli. Większość torbieli, zwłaszcza tych czynnościowych, czyli związanych z cyklem owulacyjnym, nie wpływa negatywnie na płodność. Co więcej, często same zanikają i nie wymagają leczenia.

Sytuacja może wyglądać inaczej przy torbielach endometrialnych (np. w przebiegu endometriozy) czy przy torbielach towarzyszących zespołowi policystycznych jajników (PCOS) – te mogą utrudniać owulację i tym samym zmniejszać szanse na zapłodnienie.

Ale dobra wiadomość jest taka, że nawet wtedy ciąża wciąż jest możliwa, choć czasem wymaga wsparcia hormonalnego, leczenia chirurgicznego lub pomocy specjalisty od płodności. Najważniejsze? Nie zakładać z góry najgorszego, tylko skonsultować się z ginekologiem, który oceni, jak dana torbiel wpływa na Twoją owulację i cykl.

Jeśli starasz się o dziecko lub planujesz ciążę, a w badaniu pojawiła się torbiel, nie wpadaj w panikę. W większości przypadków nie oznacza to końca marzeń o macierzyństwie, a jedynie potrzebę dokładniejszej obserwacji i ewentualnego leczenia.

Torbiel torbieli nierówna, dlatego nie diagnozuj się sama

W sieci znajdziesz mnóstwo opisów objawów, zdjęć z USG, a nawet porad „co jeść, by torbiel zniknęła”. Ale prawda jest taka, że każda z nas jest inna, a torbiele różnią się od siebie bardziej, niż mogłoby się wydawać.

Dlatego jeśli podejrzewasz, że coś jest nie tak – nie zwlekaj z wizytą u lekarza, który przeprowadzi badanie ginekologiczne. Tylko specjalista może określić, z czym dokładnie masz do czynienia i jakie dalsze kroki będą najbezpieczniejsze dla Twojego zdrowia. Szybka diagnoza to nie tylko spokój ducha, ale też realna szansa na uniknięcie poważniejszych powikłań.