Jak kofeina wpływa na organizm? – właściwości i zastosowania związku

Kofeina – co to za związek? 

Kofeina jest związkiem organicznym, który zaliczamy do grupy alkaloidów purynowych. W stanie stałym przybiera postać białego proszku, który jest dobrze rozpuszczalny w wodzie. Ma ona gorzkawy smak. Kojarzona jest przede wszystkim z kawą. Bez znaczenia jednak gdzie występuje należy do najpopularniejszych używek świata. Wszelkie różnice w jej wpływie na organizm wynikają z ilości oraz innych substancji, z którymi ją zażywamy. Ten alkaloid nazywany jest również teiną - jeżeli pochodzi z herbaty, mateiną - jeżeli pochodzi z yerba mate, czy guaraniną - jeżeli pochodzi z guarany.

Kofeina – właściwości i zastosowanie 

Kofeina blokuje wybrane receptory adenozyny, ze względu na podobną budowę do niej. Poprzez to uwalnia neuroprzekaźniki takie jak acetylocholina, noradrenalina, dopamina czy serotonina. Ich podwyższone stężenie powoduje, że jest to środek pobudzający ośrodkowy układ nerwowy, przyspieszający pracę serca i rozszerzający naczynia krwionośne. Kofeina zwiększa m.in. czynność mózgu i pojawia się preparatach stosowanych przy zaburzeniach czynności serca na tle nerwicowym oraz w produktach zalecanych przy problemach z erekcją. Ponadto małe dawki kofeiny, takie jak 100-300 mg poprawiają koncentrację i sprawność myślenia. Działają pobudzająco, zmniejszają senność i zmęczenie. Ponadto kofeina stymuluje działanie układu oddechowego. Obecność kofeiny w diecie wpływa również na metabolizm. Pobudza wydzielanie soku żołądkowego i intensywność spalania tkanki tłuszczowej. 

Kofeina – gdzie można ją znaleźć? 

Kofeina znajduje się przykładowo w naparach z kawy i herbaty, yerba mate czy ziarnach kawy i koli. Jej ilość zależy od czasu i sposobu parzenia. W związku z tym ciężko jest przykładowo zdefiniować zawartość kofeiny w kawie. Przyjmuje się, że w filiżance może znajdować się od 50 do 400 mg tej substancji. Stężenie związku w herbacie waha się natomiast od 5 do 100 mg na kubek. Wśród napojów zawierających kofeinę znajdziemy również:

• napoje gazowane typu cola,
• napoje energetyzujące,
• żele energetyczne dla sportowców wyczynowych.

Ze względu na swoje właściwości kofeina stosowana jest również w produkcji leków. Znajdziemy ją przykładowo w preparatach przeciwbólowych czy moczopędnych. Poleca się przyjmowanie jej w połączeniu z lekami przeciwbólowymi podczas menstruacji. Takie działanie pozwoli zmniejszyć napięcie, zmęczenie oraz zatrzymywanie płynów w organizmie.

Kofeina – czy można ją przedawkować? - dzienna dawka kofeiny

W niewielkich ilościach kofeina wpływa pozytywnie na funkcjonowanie organizmu, jednak należy pamiętać, by nie spożywać jej w zbyt dużo. Maksymalna dawka kofeiny dla osoby dorosłej to około 400 mg dziennie. Większe dawki mogą prowadzić do zaburzeń, a w tym przyspieszenia rytmu serca, uczucia niepokoju i rozdrażnienia. Spożycie kofeiny u dzieci i młodzieży nie powinno natomiast przekraczać 2,5 mg na kilogram masy ciała dziennie. 

Kofeina w ciąży

Duże ilości kofeiny w ciąży co prawda nie są wskazane, jednak nie jest ona wówczas całkowicie zabroniona. Ciężarne oraz karmiące piersią nie powinny przekraczać 200 mg lub 300 mg kofeiny na dzień.

Przeczytaj:

Co jeść w trakcie starań o dziecko

Przedawkowanie kofeiny

O przedawkowaniu mówimy w przypadku zażycia powyżej 500 mg czystej kofeiny dziennie. Notujemy wówczas wzmożone pobudzające działanie, pojawia się bezsenność, problemy żołądkowe, arytmia i wielomocz. Dawka śmiertelna wynosi 10 g. Jeśli zauważysz u siebie jakikolwiek z objawów niepożądanych należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.

Czy kofeina może szkodzić?

Spożywanie kofeiny może przynieść szereg skutków ubocznych. Nie tylko mowa tu o silnym pobudzeniu, ale również działaniu moczopędnym, które może przyczynić się do wypłukiwania niektórych składników mineralnych z naszego organizmu. Warto również wspomnieć, że stosowanie kofeiny może wywoływać uzależnienie.

Uzależnienie od kofeiny może objawiać się, w przypadku odstawienia: sennością, bólami głowy, zmęczeniem, drażliwością i niezdolnością do efektywnej pracy czy zaburzeniami koncentracji uwagi. 

Kofeina – przeciwwskazania do spożywania 

Poza tym, że kofeina posiada liczne właściwości pobudzające to dodatkowo niestety w niektórych sytuacjach zwiększa rozdrażnienie, niepokój i problemy ze spaniem. Przy jej spożywaniu powinny również uważać osoby, które zażywają leki, zwłaszcza środki zwiotczające mięśnie i antydepresanty. Ograniczenie zaleca się również osobom cierpiącym na nadciśnienie, choroby serca, cukrzycę czy nietrzymanie moczu.