Gender health gap, czyli luka zdrowotna ze względu na płeć, to zjawisko obejmujące nierówności w dostępie do opieki medycznej, badaniach klinicznych, diagnostyce i leczeniu kobiet. Medycyna i nauka wciąż traktują mężczyzn jako punkt odniesienia – od objawów chorób po testowanie leków, a to sprawia, że kobiety są częściej błędnie diagnozowane lub nie otrzymują pomocy na czas.

Jakie są objawy zawału serca? Z pewnością większość z nas uzna, że ból w klatce piersiowej. Tymczasem ten objaw u kobiet przeżywających zawał występował zaledwie w 30%. Częściej pojawiały się duszności, zgaga czy uderzenia gorąca. Choćby ten jeden przykład pokazuje, dlaczego kwestia płci i zdrowia powinna iść ze sobą w parze.
Leki i diagnozy nie dla kobiet
Tymczasem większość badań klinicznych wyklucza kobiety w wieku rozrodczym z obawy o wpływ leków na płodność. W efekcie nowe terapie trafiają na rynek bez pełnej wiedzy o ich skutkach dla kobiecego organizmu. Co więcej, nawet w badaniach laboratoryjnych na zwierzętach dominują samce, a różnice płciowe w reakcji na leczenie są ignorowane. Skutki? Kobiety są częściej źle leczone, niedodiagnozowane i narażone na większe ryzyko zdrowotne.
Męski punkt odniesienia
W ostatnich latach coraz więcej dorosłych kobiet otrzymuje późne diagnozy ADHD i spektrum autyzmu. Nie jest to kwestia mody, ale efekt opisywanego zjawiska. Przez dekady kryteria diagnostyczne bazowały głównie na męskich wzorcach, przez co kobiety były pomijane lub diagnozowane błędnie. Wzrost świadomości sprawia, że coraz więcej kobiet rozumie swoje potrzeby zdrowotne i może uzyskać adekwatne wsparcie.
Dostęp do opieki zdrowotnej
Brak równości w systemie opieki zdrowotnej dotyka kobiet na wielu poziomach – od długich kolejek do specjalistów, przez niewystarczające finansowanie badań nad typowo kobiecymi chorobami, aż po nierówny dostęp do refundacji leczenia. Choroby takie jak endometrioza, PCOS czy migreny często są bagatelizowane i traktowane jako „naturalna część bycia kobietą”, mimo że znacząco obniżają jakość życia i mogą prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych.
Brak odpowiedniej edukacji zdrowotnej i uznawanie tematów związanych z cyklem menstruacyjnym za tabu sprawiają, że kobiety przez lata cierpią z powodu nieleczonych dolegliwości. Wiele z nich nie otrzymuje odpowiedniej diagnozy, ponieważ ich objawy są traktowane jako psychosomatyczne.
"Zdrowie kobiet często jest sprowadzane do kwestii zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego, ale to tylko niewielka część problemu. Badania pokazują, że te aspekty, wraz ze zdrowiem matek i dzieci, stanowią około 5% ogólnego obciążenia zdrowotnego kobiet – choć ta liczba może być zaniżona. Aż 56% dotyczy chorób, które częściej występują u kobiet lub mają u nich inne objawy. Pozostałe 43% to schorzenia, które dotyczą kobiet i mężczyzn w podobnym stopniu."
Jak zmniejszyć lukę?
- większa reprezentacja kobiet w badaniach klinicznych – konieczne jest włączanie kobiet do testów leków i analizowanie, jak ich organizmy reagują na różne terapie;
- edukacja lekarzy i społeczeństwa – podniesienie świadomości o różnicach płciowych w medycynie może prowadzić do skuteczniejszych diagnoz i lepszej opieki zdrowotnej;
- więcej badań nad chorobami dotykającymi głównie kobiet – endometrioza, PCOS, migreny, choroby autoimmunologiczne powinny być traktowane priorytetowo w badaniach medycznych;
- zmiana podejścia w opiece psychologicznej – diagnozowanie i leczenie zaburzeń psychicznych u kobiet powinno uwzględniać nie tylko aspekty biologiczne, ale również wpływ czynników społecznych;
- lepszy dostęp do opieki zdrowotnej – zapewnienie finansowania i skrócenie kolejek do specjalistów zajmujących się zdrowiem kobiet.
- uzupełnianie danych - możesz to zrobić nawet Ty, wypełniając naszą Analizę Dobrostanu Intymnego! Dzielimy się danymi z ośrodkami uniwersyteckimi, żeby wspólnie zmniejszać braki danych.
Zdrowie kobiet to inwestycja w przyszłość!
Gender health gap wpływa nie tylko na życie i zdrowie kobiet, ale również na całą gospodarkę i społeczeństwo. Dbanie o równość w medycynie oznacza mniejsze koszty leczenia, większą wydajność pracy i lepszą jakość życia dla wszystkich. Walka o równość zdrowotną to nie tylko kwestia sprawiedliwości, ale także racjonalna decyzja ekonomiczna i społeczna.
Chcesz coś z tym zrobić?
wypełniając naszą Analizę Dobrostanu Intymnego zmniejszasz Gender Health Gap!
1. Caroline Criado Perez, Niewidzialne kobiety. Jak dane tworzą świat skrojony pod mężczyzn, wyd. Karakter, 2020