Stres jest obecny dookoła nas - stresujemy się wynikami naszej pracy, nowym zleceniem czy egzaminem. Wydaje się, że jest to obecnie nieodłączny element życia każdego z człowieka. To, jak on na nas oddziałuje jest kwestią indywidualną. Jak jednak radzić sobie ze stresem w pracy? Co oddziałuje na stres wśród pracowników?

Czym jest stres?

Stres jest reakcją organizmu w odpowiedzi na wszelkie czynniki zakłócające jego równowagę lub przekraczające naszą możliwość do skutecznego radzenia sobie z nimi. Czynniki te określa się stresorami. Mogą się one różnić pod względem siły, z jaką na nas oddziałują oraz swoim źródłem. Dzielimy je na:

• codzienne utrapienia - czyli najsłabsze stresory,
• stresory poważne - związane ze zmianami życiowymi,
• stresory katastrofalne - oddziałują na całe grupy ludzi w dramatyczny sposób.

Stres związany z pracą

Stres zawodowy pojawia się wtedy, kiedy oczekiwania naszego pracodawcy i naciski na nas wywierane są większe od posiadanych przez nas umiejętności i wiedzy. Nie jesteśmy w stanie sprostać powierzonym nam zadaniom, co wywołuje reakcje stresowe. Może się on pojawić w różnych okolicznościach, ale odczuwamy go silniej, kiedy dociera do nas, że nie mamy wsparcia ze strony współpracowników, ani od przełożonego.

Zdrowe miejsce pracy to takie, kiedy presja, która nad nami ciąży jest odpowiednia do posiadanych przez nas umiejętności, wsparcia ze strony przełożonego i kolegów z pracy oraz posiadanych zasobów.

Należy pamiętać, że zdrowie to nie tylko brak choroby, ale pozytywny stan fizyczny, psychiczny oraz społeczny. Zdrowe środowisko pracy to takie, w którym promuje się zdrowie i nie ma niekorzystnych czynników dla pracownika.

Przyczyny stresu

Na pojawienie się stresu w miejscu pracy ma wpływ wiele czynników. Wywołać go mogą m.in:

• monotonne zadania,
• nieelastyczny czas pracy, czyli restrykcyjne przestrzeganie godzin pracy,
• za mało lub za dużo obowiązków oraz praca pod presją czasu,
• brak możliwości awansu na wyższe stanowiska,
• brak możliwości rozwoju kariery,
• za niskie lub za wysokie kwalifikacje co do powierzanych zadań,
• rywalizacja z innymi współpracownikami,
• konflikt roli zawodowej,
• "wynoszenie pracy do domu",
• mobbing w pracy,
• brak bezpieczeństwa zatrudnienia,
• złe warunki pracy,
• przełożony, który nie udziela wsparcia,
• za duże wymagania w pracy przekraczające możliwości pracownika i odpowiedniej wiedzy,
• słaba kultura organizacyjna,
• nieokreślona rola w organizacji,
• brak równowagi między pracą, a życiem prywatnym.

Objawy stresu

Jak wiemy, stres może pojawić się podczas różnych sytuacji. Objawy różnią się od siebie w zależności od rodzaju stresu, Stres incydentalny charakteryzuje się dokuczliwymi, lecz nie groźnymi objawami, jak:

• trzęsieniem rąk,
• suchość i ścisk w gardle,
• ból głowy,
• zawroty głowy,
• pocenie się kończyn.

Przy stresie długotrwałym, objawy trochę się różnią. Można wyróżnić m.in.:

• bezsenność,
• częste oddawanie moczu,
• biegunki i zaparcia,
• problemy w życiu seksualnym,
• złe samopoczucie,
• trudna do zapanowania agresja,
• problemy z koncentracją,
• ciągłe zdenerwowanie.

Skutki stresu zawodowego dla pracownika

Konsekwencje stresu zawodowego nie dotyczą tylko pracownika, ale również całego przedsiębiorstwa. Negatywne skutki stresu dotyczące pracownika to:

• trudności z logicznym myśleniem,
• brak angażowania się w pracę,
• spadek aspiracji,
• nadciśnienie,
• choroby serca,
• choroby układu nerwowego, jak depresja,
• trwałe zaburzenia miesiączkowania u kobiet
  

Jeżeli chodzi o organizację, to skutki stresu dotyczące pracownika, mogą mieć negatywne konsekwencje na jej pracę. Są to:

• wzrost absencji pracowniczej,
• wzrost wypadków,
• stałe poszukiwanie pracowników,
• wzrost liczby skarg od klientów,
• niszczenie wizerunku firmy.

Jak radzić sobie z wyczerpaniem fizycznym i psychicznym, czyli sposoby na obniżenie poziomu odczuwanego stresu

Aby skutecznie poradzić sobie ze stresem, należy prowadzić higieniczny tryb życia, czyli wdrażać do swojego codziennego grafiku aktywność fizyczną, odpowiednią ilość snu i dużo wypoczynku. Dzięki ruchowi utrzymamy w dobrej kondycji nasze ciało i układ nerwowy oraz oderwiemy się od codziennych problemów. Należy również pilnować swojego dobowego odpoczynku. 

Aby zaradzić stresowi, który pojawił się podczas wykonywania pracy należy rozpoznać źródło problemu, który do niego doprowadza. Jeżeli pracownik nie jest w stanie wykonać zleconego mu np. przez kadrę kierowniczą obowiązku, czy wymagania te przekraczają jego możliwości oraz nie posiada zdolności radzenia sobie ze stresem to jedynym wyjściem może okazać się zmiana stanowiska bądź pracy. Jest to najbezpieczniejsze wyjście z sytuacji, które nie będzie już zagrażać wypaleniem zawodowym.

Dobrym pomysłem jest także zweryfikowanie wymagań stawianych przez przełożonych i współpracowników - może się okazać, że są one nierealistyczne, a nawet niezgodne z kodeksem pracy.