Planowanie ciąży – od czego warto zacząć? Jakie badania wykonać? Jak przygotować organizm?

Po co planuje się ciążę?

Można by się zastanowić, czy planowanie ciąży jest w ogóle potrzebne. Wiele par, które jest gotowe na powiększenie swojej rodziny, podchodzi do tematu z myślą "co będzie, to będzie", jedynie rezygnując z zabezpieczenia podczas zbliżeń. Obecnie coraz więcej mówi się o wpływie trybu życia rodziców na poczęcie dziecka. I nie chodzi tu tylko o potencjalne problemy z zajściem w ciążę, ale o zdrowie maluszka. Wykonanie odpowiednich badań, a także zdrowe prowadzenie się może zminimalizować ryzyko wystąpienia niektórych wad wrodzonych oraz mieć wpływ na przebieg ciąży. Dlatego jeszcze przed rozpoczęciem starań o dziecko zaleca się wykonanie szeregu badań, a także dostosowanie swojego trybu życia do roli przyszłej mamy i przyszłego taty.

Planowanie ciąży a konsultacja z ginekologiem

Przyszedł moment, kiedy uznaliście, że już czas na powiększenie swojej rodziny. I co dalej? W pierwszej kolejności powinno się udać do ginekologa i omówić z nim potencjalną ciążę. Specjalista pomoże w przygotowaniach - przeprowadzi wywiad na temat przebytych chorób, oraz przyjmowanych leków, a także omówi wszelkie ryzyka. Następnie omówi badania i szczepienia  które warto wykonać. Szczególnie ważne jest wytworzenie przed ciążą odporności na choroby, na które zachorowanie po raz pierwszy w ciąży może powodować nieodwracalne uszkodzenia płodu, np. ospa wietrzna, różyczka.  Lekarz kobiecie planującej ciążę zleci odpowiednią suplementację, np. kwasu foliowego. Podkreśla też jak ważne jest wyeliminowanie wszelkich używek.

Szczególnie powinno się omówić temat chorób przewlekłych w przypadku przyjmowania leków na stałe. Może się okazać, że niektóre leki są niedozwolone w trakcie ciąży, gdyż mogą przyczyniać się do powstawania wad rozwojowych płodu. W takiej sytuacji powinno się udać do specjalisty z dziedziny, której dotyczy choroba przewlekła (kardiolog, diabetolog itp.) i omówić chęć zajścia w ciążę. Lekarz oceni, czy przyjmowane dotąd leki są bezpieczne, czy może należy je zmienić. Może się również okazać, że decyzja o poczęciu będzie musiała zostać odłożona ze względów zdrowotnych lub farmakologicznych - wszystkie te aspekty z pewnością zostaną dokładnie omówione przez specjalistę.

Oglądając filmy, czytając książki czy napotykając różne historie w internecie możemy mieć wrażenie, że do zajścia w ciążę wystarczy zrezygnować z antykoncepcji, a poczęcie ma miejsce "ot tak". W rzeczywistości płodność to bardzo złożony temat i dla wielu par oznacza miesiące, a nawet lata starań.

Przede wszystkim należy mieć świadomość, że kobieta jest płodna zaledwie przez kilka dni całego swojego cyklu menstruacyjnego. Owulacja, czyli moment, w których pęcherzyk Graafa uwalnia dojrzałą komórkę jajową do jajowodu i oczekuje na zapłodnienie przez 24 godziny, ma miejsce w połowie cyklu, ale tylko u kobiet z 28 dniowym cyklem. Jeśli się tak nie stanie, komórka jajowa obumiera, a kolejna szansa na zapłodnienie pojawia się w kolejnym miesiącu.

Skoro owulacja trwa tylko 24 godziny, to dlaczego mówimy o dniach płodnych? Musimy pamiętać, że plemnik w drogach rodnych jest w stanie przetrwać od 3 do 7 dni, dlatego za rozpoczęcie dni płodnych przyjmuje się nawet 7 dni przed spodziewaną owulacją. Po owulacji przyjmuje się kilka dodatkowych dni, które w dalszym ciągu uważane są za płodne. Wynika to z faktu, że organizm kobiety nie jest nastrojony do kartki kalendarza, więc nie jesteśmy w stanie z całą pewnością stwierdzić, w którym dokładnie dniu doszło do owulacji.

Niektóre kobiety doświadczają fizycznych objawów jajeczkowania. Należą do nich zmiana konsystencji i koloru wydzieliny z pochwy (jest ciągnąca, śliska, o konsystencji białka kurzego jaja), niewielki wzrost temperatury ciała oraz bóle w podbrzuszu. Jeśli nie doświadczasz dolegliwości związanych z owulacją i nie wiesz jak sprawdzić, czy właśnie się ona odbywa, w aptece dostępne są specjalistyczne testy.

Przeczytaj także: Fakty i mity na temat miesiączki

Już na etapie planowania ciąży, każde z rodziców powinno się przyjrzeć swojemu trybowi życia. Czy jest on zadowalający? Czy uprawiam dużo sportu? Czy zdrowo jem? Czy się wysypiam? Czy nie narażam się na zbyt dużą ilość stresu? A używki? Wszystkie te czynniki, choć mogą wydać się błahe, mogą realnie wpływać na szansę poczęcia, dlatego warto zadbać o siebie jak najwcześniej.

Kluczową kwestią jest odstawienie używek. Wpływają one nie tylko na jakość nasienia u mężczyzn, ale także są realnym zagrożeniem dla rozwoju dziecka w okresie ciąży. Może się okazać, że kobieta spożywająca alkohol może być już w ciąży, nawet o tym nie wiedząc, co niesie ryzyko FAS (alkoholowy zespół płodowy).

Dobrą praktyką będzie przyjrzenie się swojej diecie - wprowadzenie więcej owoców i warzyw, zatroszczenie się o poprawne bilansowanie posiłków oraz ograniczenie spożywania fast-foodów i wysoko przetworzonej żywności. Do tego wprowadzenie aktywności fizycznej, która pomoże w rozruszaniu organizmu. Jeśli mamy problem z nadwagą, dobrze będzie zredukować masę ciała do prawidłowej.

Wszelkie wskazówki odnośnie badań i szczepień, z pewnością, dokładnie omówi z Tobą ginekolog. Do najczęściej zlecanych badań należą:

• morfologia ogólna,
• ogólne badanie moczu,
• badanie poziomu glukozy, żelaza, ferrytyny, TSHbadanie na obecność przeciwciał chorób zakaźnych, takich jak różyczka, ospa wietrzna, toksoplazmoza, cytomegalia, wirus HIV, kiła,
• badanie na obecność wirusa zapalenia wątroby typu B oraz C
• badanie ginekologiczne z oceną cytologii, biocenozy pochwy i badaniem piersi
• pomiar ciśnienia tętniczego
• usg narządu rodnego oraz usg piersi

Planowanie ciąży to także dobry moment na wykonanie profilaktycznych szczepień,  ponieważ niektóre choroby w czasie ciąży mogą być niebezpieczne zarówno dla mamy, jak i dla maluszka. Dlatego zaleca się wykonanie szczepień przeciwko różyczce, odrze, śwince, ospie wietrznej oraz wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, a także przeciwko grypie. Wszystkie te szczepienia dobrze jest wykonać przynajmniej 1 miesiąc przed podjęciem starań o dziecko.