Witamina C – właściwości, skutki niedoboru i nadmiaru kwasu askorbinowego

Witamina C, czyli inaczej kwas askorbinowy jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu, a jej niedobór może mieć poważne konsekwencje. Wpływa ona m.in. na odporność, obniża ciśnienie krwi i uszczelnia naczynia krwionośne. Witaminę C dostarcza się w pokarmie, w którym pełni rolę naturalnego przeciwutleniacza. Dowiedz się co jeszcze warto o niej wiedzieć, jakie jest działanie witaminy C, skutki jej niedoboru oraz nadmiaru i gdzie naturalnie występuje.

Co to jest witamina C?

Witamina C należy do grupy nasyconych alkoholi polihydroksylowych. Organizm ludzki, w przeciwieństwie do większości zwierząt i roślin nie jest w stanie samodzielnie jej wytworzyć. W związku z tym, należy dostarczać odpowiednią dawkę witaminy C z pożywieniem lub w postaci suplementu.

Witamina C – jaką odgrywa rolę w organizmie

Regularne przyjmowanie witaminy C jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Pełni ona szereg kluczowych funkcji, m.in. takich jak:

• witamina C bierze udział w syntezie i produkcji kolagenu,
• ułatwia proces gojenia się ran,
• witamina C ułatwia przyswajanie żelaza,
• suplementacja witaminy c obniża ciśnienie krwi i cholesterol,
• witamina C wpływa aktywizująco na wiele enzymów;
• przyjmowanie witaminy c pozwala wpływać stabilizująco na psychikę,
• bierze udział w wielu procesach metabolicznych, takich jak przemiana węglowodanów, białek i tłuszczów oraz synteza hemoglobiny, erytrocytów i niektórych hormonów. 
• zwalcza bakterie powodujące próchnicę oraz wzmacnia zęby i dziąsła.

Kolejną rolą witaminy C w organizmie są jej właściwości antyoksydacyjne. Jest ona silnym przeciwutleniaczem, zatem zwalcza wolne rodniki i pomaga spowolnić starzenie się skóry i organizmu. Warto przy tym wspomnieć, że antyoksydanty mają również zbawienny wpływ na łagodzenie objawów PMS. Dodatkowo według badań naukowców z Centrum Medycznego Uniwersytetu w Kansas podawanie jej dożylnie iniekcji razem z lekami przeciwnowotworowymi przyspiesza zabijanie komórek nowotworowych.

Korzystne działanie, witamina C może mieć w walce z problemami z potencją. Kwas askorbinowy pomaga zredukować poziom stresu, który nierzadko jest przyczyną braku erekcji. Jej regularna suplementacja może zatem przyczynić się do odczuwania większej przyjemności z seksu.

Wśród właściwości witaminy C nie znajdziemy jednak dość powszechnego przekonania, że leczy ona przeziębienie i infekcje grypowe. W tym przypadku wpływ witaminy C jest wyłącznie profilaktyczny, ze względu na pozytywny wpływ na układ odpornościowy. 

Zapotrzebowanie na witaminę C

Średnie zapotrzebowanie na witaminę C różni się ze względu na płeć i wiek. Dorosły człowiek powinien zażywać dziennie około 45-90 mg kwasu askorbinowego. W przypadku dzieci zaleca się wyższe dawki i jest to około 2 mg/kg masy ciała na dobę. 

Skutki niedoboru witaminy C

• osłabienie naczyń krwionośnych,
• utratę apetytu i ogólne osłabienie organizmu,
• obrzęk i bolesność stawów,
• utrudnione gojenie się ran,
• nieprawidłowe zrastanie się kości po złamaniach,
• nadczynność tarczycy,
• spadek odporności organizmu,
• szkorbut
• suchość i szybsze starzenie się skóry.

Zbyt mała ilość lub brak witaminy C w organizmie sprzyjają również rozwojowi zmian nowotworowych i miażdżycowych, a także wzrostowi ciśnienia tętniczego. Jako ciekawostka, niedobór witaminy C jest często spotykany wśród palaczy.

Przedawkowanie witaminy C i skutki uboczne

Nadmiar witaminy C jest najczęściej samoistnie usuwany z organizmu wraz z moczem. Zdarzają się jednak sytuacje przedawkowania, w momencie jeśli zażyjemy zbyt wysokie dawki kwasu askorbinowego - powyżej 2000 mg na dobę. Możemy wówczas zaobserwować:

• nudności,
• wymioty,
• biegunkę,
• wysypkę skórną.

Zaobserwowano, że przyjmowanie więcej niż 2 g witaminy C dziennie przez dłuższy czas zwiększa stężenie kwasu szczawiowego w krwi i moczu, co prowadzi do powstawania kamieni nerkowych.

Gdzie występuje witamina C?

Witaminę C możemy znaleźć oczywiście w aptekach pod postacią kropli, płynów i tabletek. Możemy ją jednak zażywać również wraz z pożywieniem. Kwas askorbinowy jest obecny w wielu warzywach i owocach. Do źródeł witaminy C należą przykładowo:

• cytrusy – cytryna, pomarańcza, grejpfrut, madarynka,
• dzika róża,
• pomidory,
• kiwi,
• truskawki,
• czarna porzeczka,
• papryka.

Suplementy diety, które znajdziemy na rynku mogą zawierać naturalny kwas L-askorbinowy pozyskiwany z roślin lub syntetycznie. Witamina C pozyskiwana naturalnie może dawać jednak lepsze efekty.

Witamina C a ciąża

Jeśli myślisz o dziecku lub jesteś przyszłą mamą musisz wiedzieć, że wysokie dawki witaminy C dziennie mogą negatywnie wpływać na płód. W związku z tym nie zaleca się dawkować dużych ilości witaminy C w ciąży.

Witamina C lewoskrętna czy prawoskrętna

Wyróżniamy dwie formy witaminy C - nazywana błędnie lewoskrętna witamina C, czyli kwas L-askorbinowy oraz kwas D-askorbinowy. Ta pierwsza jest wykorzystywana przez nasz organizm, drugiej natomiast nie potrzebuje. Powodem wyżej wymienionego błędu w nazewnictwie jest fakt, że grupa hydroksylowa kwasu l-askorbinowego znajduje się po lewej stronie, podczas gdy kwas d-askorbinowy ma ją po stronie prawej. W rzeczywistości kwas L-askorbinowy jest prawoskrętny, ponieważ padające na niego spolaryzowane światło skręca w prawą stronę.

Interakcje witaminy C z innymi substancjami

Badania pokazują, że kwas askorbinowy:

• w dużych dawkach (powyżej 1000 mg na dobę) powoduje wzrost poziomu estrogenów we krwi,
• przyspiesza usuwanie niektórych leków przeciwdepresyjnych,
• przyspiesza wchłanianie żelaza,
• obniża skuteczność niektórych antybiotyków.